شناسایی همزمان 3 فاکتور ویرولانس kpsMTII، iucD و usp در
اشریشیاکلی ایجاد کننده عفونت دستگاه ادراری با روش
Multiplex-PCR
الهام سیاسی *، عاطفه رضایی، جمیله نوروزی
گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران.
چکیده
سابقه و هدف: باکتری اشریشیاکلی (E. coli) فلور طبیعی در روده طبیعی انسان و حیوانات است. این باکتری یکی از عوامل اصلی عفونت ادراری است. هدف از این مطالعه شناسایی و بررسی حضور همزمان 3 فاکتور بیماریزای kpsMTII، iucD و usp در ژنوم سویههای باکتری اشریشیاکلی ایجاد کننده عفونت ادراری بود.
مواد و روشها: 60 نمونه باکتری اشریشیاکلی ایجاد کننده عفونت ادراری جمعآوری گردید. باکتریهای مورد نظر با تستهای بیوشیمیایی و رنگآمیزی گرم شناسایی شدند. ژنوم باکتری از طریق کیتهای جداسازی DNA باکتری گرم منفی جداسازی شد. سپس برای حضور همزمان 3 عامل بیماریزایی مورد نظر از روش Multiplex-PCR استفاده شد.
یافتهها: در این 60 نمونه باکتری اشریشیاکلی جداسازی شده، حضور ژنهای بیماریزا، kpsMTII 66/71 درصد، iucD 33/88 درصد، usp 66/36 درصد بود و همچنین حضور همزمان 3 فاکتور در 33/28 درصد نمونهها مشاهده شد. بین فراوانی حضور این سه ژن با ایجاد عفونت ادراری در نمونههای اشریشیاکلی مورد بررسی ارتباط معنیداری وجود داشت (05/0 Pvalue< ).
نتیجهگیری: بر اساس نتایج این تحقیق، مشابه با مطالعههای پیشین، بین حضور این سه ژن بیماری زا در نمونههای مورد مطالعه از باکتری اشریشیاکلی ایجاد کننده عفونت ادراری میتواند ارتباط معنیدار وجود داشته باشد.
واژههای کلیدی: اشریشیاکلی، عفونت ادراری، ژنهای بیماریزا، Multiplex PCR.
مقدمه
مواد و روشها
جمعآوری نمونه - نمونهگیری و جمعآوری نمونههای ادراری، از شهر تهران طی 5 ماه در تابستان و پائیز 1397 از دو آزمایشگاه تشخیص طبی ایرانا و اکسیر انجام شد. نمونهها از افراد دارای عفونت ادراری که به تشخیص پزشک و مسئول ازمایشگاه دارای علائم عفونت ادراری بودند تهیه شد و پس از شناسایی باکتری ایجاد کننده عفونت ادراری در نمونه های مورد بررسی، 60 نمونه که با باکتری اشریشیاکلی آلوده بودند، جداسازی شدند.
جداسازی و شناسایی ایزولههای اشریشیاکلی از نمونههای ادرار - جهت تأیید آلوده بودن نمونههای افراد مبتلا به عفونت ادراری به اشریشیاکلی نمونههای ادرار بر روی محیط کشت بلاد آگار(Blood Agar) (شرکت مرک المان) و ائوزین متیلنبلو EMB (Eosin Methylene Blue Agar) (شرکت مرک آلمان) کشت داده شدند و بهمدت 24 ساعت در 37 درجه سانتیگراد انکوبه شدند. پس از کشت ادرار، رنگآمیزی گرم برای تفکیک باکتریهای گرم منفی از باکتریهای گرم مثبت و جداسازی نمونه باکتری گرم منفی موردنظر استفاده شد. سپس برای شناسایی باکتری اشریشیاکلی از سایر باکتریهای گرم منفی کشت در محیطهای کشت افتراقی (شرکت مرک آلمان) شامل: اندول، مک کانکی، ائوزین متیلین بلو، سیمون سیترات، اوره از، MR-VP، SIM، TSI، تخمیر قند، اسکولین براث و تست ی اکسیداز و کاتالاز استفاده شد. محیطهای کشت برای ایجاد کلنی باکتریها بهمدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد انکوبه شدند و سپس نتایج بررسی شد.
شناسایی ژنهای ویرولانس kpsMTII، iucD و usp در ایزولههای اشریشیاکلی با استفاده از تکنیک Multiplex PCR
استخراج DNA باکتری - استخراج ژنوم نمونههای باکتری اشریشیاکلی با استفاده از کیتهای استخراج DNA باکتری گرم منفی (شرکت سینا کلون با نام CinnaPur-DNA CAT NO: PR881612) انجام شد. کیفیت و کمیت DNA استخراج شده با الکتروفورز بر روی آگارز و استفاده از دستگاه نانودراپ کنترل گردید. به این ترتیب که 3 میکرولیتر از DNA بر روی ژل آگارز الکتروفورز شد. همچنین بهمنظور آگاهی از غلظت DNA و درجه خلوص آن، 1 میکرولیتر از DNA استخراج شده در دستگاه نانودراپ قرار داده شد و نسبت جذب نوری آن در طول موجهای 260 به 280 خوانده شد.
واکنش Multiplex PCR - پس از استخراج DNA از نمونههای باکتریهای شناسایی شده برای بررسی حضور همزمان ژنهای kpsMTII، iucD و usp از روش Multiplex-PCR استفاده شد. در این تکنیک از 3 جفت پرایمر اختصاصی در یک محلول PCR برای تکثیر 3 توالی هدف (3 ژن kpsMTII، iucD و usp ) بهطور همزمان استفاده شد. زیرا در Multiplex-PCR یا PCR چندتایی چندین جفت پرایمر همزمان مورد نیاز است. پرایمرها ( تهیه شده از شرکت تکاپوزیست) و مواد (تهیه شده از شرکت ویرا ژن) و برنامه مورد نیاز برای دستگاه PCR که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفتهاند بهترتیب در جداول 1و 2 و 3 اورده شده اند. پس از انجام واکنش PCR برای بررسی تشکیل باندهای مربوطبه این 3 عامل بیماریزا kpsMTII، iucD و usp محصولهای PCR بر روی ژل اگاروز الکتروفورز شدند و از نمونه فاقد DNA (دارای آب مقطر) بهعنوان کنترل منفی و برای کنترل مثبت از سویه استاندارد E. coli ATC25923، در کنار چاهکهای نمونههای مورد آزمون استفاده شد. سپس رنگامیزی با رنگ اتیدیوم برامید و عکسبرداری با دستگاه ژلداک انجام گرفت.
آنالیز آماری- برای تجزیه تحلیل درصد حضور 3 فاکتور بیمارزا در 60 نمونه باکتری جداسازی شده آنالیز آماری با نرمافزار SPSS ورژن 24 (تست کای اسکوئر) انجام شد و میزان 05/0< Pvalue معنیدار در نظر گرفته شد.
جدول 1- پرایمرهای مورد استفاده در این پژوهش
رفرنس مورد استفاده |
طول محصول PCR |
توالی پرایمر 5'-3' |
نام ژن |
12 |
602 bp |
F- TACCGGATTGTCATATGCAGACCGT R-AATATCTTCCTCCAGTCCGGAGAAG |
iucD |
12 |
1000 bp |
F- ATGCTACTGTTTCCGGGTAGTGTGT R- CATCATGTAGTCGGGGCGTAACAAT |
usP |
12 |
272 bp |
F- GCGCATTTGCTGATACTGTTG R- CATCAGACGATAAGCATGAGCA |
kpsMTII |
جدول 2- مقادیر مورد استفاده جهت واکنش Multiplex-PCR در حجم نهایی lμ20
مواد برای واکنش PCR |
مقدار برحسب میکرولیتر (lμ ) |
Master mix 2X |
5 |
DNA نمونه (100 نانوگرم) |
4 |
پرایمر چپ (10 پیکومول) |
3 |
پرایمر راست (10 پیکومول) |
3 |
اب مقطر |
5 |
مواد موجود در Master mix |
مقدار برحسب میکرولیتر (lμ ) |
Taq polymerase |
5/0 |
dNTP (µM 200) |
1 |
بافر |
5/2 |
MgCl2 (mM 1) |
1 |
جدول 3- برنامه تنظیم درجه حرارت و زمان برای انجام مراحل واکنش Multiplex-PCR
شماره مرحله |
نام مرحله |
دما (درجه سانتیگراد) |
زمان |
|
1 |
واسرشت شدن اولیه |
95 |
3 دقیقه |
|
2 |
واشرست شدن |
95 |
30 ثانیه |
|
3 |
دمای اتصال |
55 |
30 ثانیه |
|
4 |
طویل شدن |
72 |
40 ثانیه |
|
5 |
طویل شدن انتهایی |
72 |
10 دقیقه |
|
* مراحل 2 تا 4 در 35 سیکل تکرارشدند.
یافتهها
بررسی توزیع فراوانی اشریشیاکلی در جمعیت مورد مطالعه – نمونههای جداسازی شده مربوط به 4 مرد زیر 40 سال، 5 مرد بالای 40 سال، 17 زن زیر 30 سال، 22 زن 30 تا 50 ساله، 12 زن بالای 50 سال بود. در مجموع نمونههای اشریشیاکلی از عفونت ادراری در 9 مرد (15%) و 51 زن (85%) شناسایی شد (نمودار 1 و2).
نتایج شناسایی ایزولههای اشریشیاکلی از نمونههای ادرار با کشت و تستهای بیوشیمیایی- با نتایج حاصل از رنگآمیزی گرم، کشت و تستهای افتراقی حضور باکتری گرم منفی اشریشیاکلی در 60 نمونه از نمونههای عفونت ادراری تأیید شد.
نتایج مشاهده باندهای محصولهای PCR بر روی ژل الکتروفورز- باندهای مربوط به حضور هر یک از ژنهای kpsMTII، iucD و uspبهترتیب با طول bp 272، bp 602 و bp 1000 در کنار مارکر مولکولی با سایز bp 100 و نمونههای کنترل مثبت و کنترل منفی در شکل 1 آورده شده است.