سابقه و هدف: میکروارگانیسم هایی که قابلیت تجمع لیپید به میزان بیش از 20% بیومس خود را دارند، تحت عنوان میکروارگانیسم های مولد چربی نامیده می شوند. روغن های میکروبی شباهت زیادی با روغن های گیاهی دارند، اندک تفاوت بین آن ها غنی بودن روغن میکروبی از اسیدهای چرب غیر اشباع است. لیپیدهای سنتز شده توسط مخمرها قابلیت استفاده در صنایع دارویی جهت مقاصد تکنیکی و یا به عنوان مکمل غذایی را دارند. اهمیت تری آسیل گلیسرول های میکروبی بالا بودن اسیدهای چرب غیر اشباع با 16 و 18 اتم کربن در آن هاست که از نظر غذایی بسیار با اهمیت است.

مواد وروش: در این تحقیق توانایی تولید لیپید در سویه های استاندارد و بومی بر روی منابع کربنی متفاوت نظیر گلوکز، زایلوز و گلیسرول بررسی شد. پس از انتخاب نوع منبع کربن، اثر سولفات منیزیم نیز به روش تک فاکتوره بر میزان تولید لیپید بررسی شد. بعد از این مراحل با کمک طراحی تاگوچی بهینه سازی سایر عوامل از قبیل غلظت منبع کربن و نیتروژن، دما، هوادهی، pH و مدت زمان انکوباسیون انجام پذیرفت . در این پژوهش جهت آنالیز و تایید روغن تولید شده از تکنیک FTIR Spectroscopy استفاده گردید.

یافته ها: مخمرهای یارویا لیپولیتیکا DSM70562 و ژئوتریکوم BL پس از بهینه سازی شرایط به میزان تولید لیپید به ترتیب معادل g/L 35/7 و g/L 35/5 رسیدند. موثرترین عامل در روند بهینه سازی در مخمرهای مورد بررسی غلظت منبع کربن بود. این عامل در مورد مخمر استاندارد و بومی مورد بررسی به ترتیب دارای میزان تاثیر 37/41% و 57/63% بود. نتایج حاصل از آنالیز لیپید با تکنیک FTIR Spectroscopy تشابه قابل توجهی را بین روغن جداسازی شده از سویه های مخمری و استاندارد مربوطه (تری اولئین) نشان داد.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده با استفاده از طراحی تاگوچی میزان تولید لیپید در مخمرهای استاندارد و بومی مورد بررسی پس از بهینه سازی شرایط به ترتیب به میزان g/L 94/2 و g/L 22/1 افزایش یافت که نشان دهنده ی کارایی بالای طراحی تاگوچی در زمینه بهینه سازی شرایط محیط کشت می باشد. بدین ترتیب با کمک طراحی تاگوچی می توان فرایند بهینه سازی را که مرحله ی لازم و موثر در تمامی پروسه های صنعتی جهت افزایش بازدهی تولید و کاهش هزینه هاست؛ به بهترین شکل ممکن انجام داد.