سابقه و هدف : اختلالات قلبی-عروقی یکی از علل مهم مرگ و میر در بیماران دیابتی شناخته شده اند. مطالعات متعددی نشان می دهد که اختلالات قلبی-عروقی در بیماران دیابتی به دنبال تشکیل ترومبوز های کوچک در درون عروق ایجاد می گردند. مطالعات پیشین ما افزایش معنی دار برخی از فاکتور های انعقادی، کاهش کارایی آبشار های انعقادی و طولانی شدن زمان انعقاد در این بیماران را نشان می دهد. مطالعه حاضر به منظور مطالعه علل طولانی شدن زمان انعقاد در این بیماران و ارتباط با غلظت فاکتورهای انعقادی و نیز میزان کلسیم و برخی از املاح معدنی موجود در پلاسمای بیماران دیابتی نوع 2 طراحی و انجام گردیده است.

مواد و روش ها: در مطالعه حاضر تعداد 60 بیمار دیابتی نوع 2 بدون سابقه ابتلا به هر گونه بیماری یا اختلال حاد و یا مزمن به عنوان گروه بیمار و 30 نفر فرد سالم داوطلب به عنوان گروه شاهد انتخاب شده اند. غلظت پلاسمائی میزان قند ناشتا یا FBS ، تری گلیسرید یا TG ، کلسترول تام یا TC ، و یون های ⁺ Ca ، ⁺ K ، ⁺ Na و یون های فسفات PO ₄ ^-3 و همچنین فاکتورهای انعقادی شماره های I ، II ، V ، VII ، VIII ، IX ، X ، XI به همراه زمان پروترومبین PT و زمان انعقادی APTT اندازه گیری و ضریب همبستگی پیرسون بین پارامترهای مورد سنجش اندازه گیری گردید.

یافته ها: نتایج بدست آمده نشان می دهد که از بین فاکتورهای اندازه گیری شده فاکتورهای II ، IX ، X ، XI ، TG و FBS در افراد دیابتی نسبت به افراد سالم افزایش معنی داری نشان می دهند. کاهش کلسیم و افزایش فسفات پلاسمایی در افراد دیابتی نسبت به افراد سالم از دیگر یافته های این تحقیق است. مدت زمان APTT طولانی تر در گروه بیمار در مقایسه با گروه شاهد و نیز ضریب همبستگی پیرسون معنی دار یون های ⁺ Ca ، ⁺ K ، ⁺ Na و PO ₄ ^-3 با پارامتر های انعقادی در این بیماران از دیگر یافته های این مطالعه است.

نتیجه گیری: افزایش فاکتور های انعقادی، کاهش غلظت پلاسمائی کلسیم و افزایش غلظت فسفات در بیماران دیابتی حکایت از ماهیت هتروژن دیابت نوع 2 حتی در مراحل اولیه دارد. علی رغم افزایش فعالیت ویژه فاکتورهای انعقادی شاید کاهش معنی دار یون های کلسیم و اعمال اثر مهاری آن روی فرآیند انعقاد، علت طولانی شدن زمان APTT باشد. از طرف دیگر کاهش غلظت کلسیم با مکانیزم جبرانی سبب افزایش میزان فاکتور های انعقادی شده تا ناکارآمدی فرآیند انعقاد را اصلاح نماید. بنابر این به نظر می رسد افزایش حاد و ناگهانی در غلظت پلاسمائی کلسیم می تواند دلیل افزایش احتمال تشکیل ترومبوز عروقی و حملات قلبی در این بیماران شود.