سابقه و هدف: لاکتوباسیل ها متشکل از ارگانیزم های گرم مثبت، کاتالاز منفی، بدون اسپور و میله ای شکل هستند و بیش از 90 گونه از این باکتری شناخته شده است. سوش های متعددی از لاکتوباسیل های پروبیوتیک در طیف وسیعی از محصولات غذایی انسان ها وجود دارند. ظرفیت های پروبیوتیکی وابسته به سوش می باشند، انتخاب متدهای قابل اطمینان برای شناسایی لاکتوباسیل ها از اهمیت خاصی برخوردار است با توجه به وقت گیر بودن و ابهام آمیز بودن روش های بیوشیمیایی، روش های مولکولی مناسب تر و دقیق تر بوده و جایگزین روش های قبلی شده اند. هدف از این تحقیق، شناسایی لاکتوباسیل های جداشده از محصولات لبنی سنتی ایران با استفاده از مارکرهای RAPD به عنوان یک ابزار موثر در طبقه بندی لاکتوباسیل ها و بررسی تنوع ژنتیکی در سویه های جدا شده می باشد.

مواد و روش ها: در این مطالعه 20 ایزوله از محصولات لبنی مختلف جدا شدند و پس از کشت بر روی محیط اختصاصی MRS استخراج DNA از باکتری ها انجام شد و برای بررسی تنوع ژنتیکی از مارکرهای RAPD استفاده شد.

یافته ها: از 20 پرایمر به کار رفته در این تحقیق، 19 پرایمر باندهای قابل کد گذاری ایجاد کردند. تعداد کل باندهای تکثیر شده توسط کل پرایمرها، 225 عدد برآورد شد که شامل 219 باند پلی مورف، 6 باند مشترک و 63 باند اختصاصی بود. توسط نرم افزار NTSYS-PC ماتریس تشابه بر اساس ضریب Jaccard برای ژنوتیپ ها محاسبه شد. سپس گروه بندی ایزوله ها با روش UPGMA و NJ توسط نرم افزار NTSYS-PC انجام گرفت و نتایج یکسان و مشابهی از مقایسه گروه بندی با دو روش مختلف حاصل شد.

نتیجه گیری: بر اساس ماتریس تشابه k2l3 و y1m4 بیشترین تشابه ژنتیکی را با یکدیگر نشان دادند و در هر دو دندروگرام با هم در یک گروه قرار گرفتند. در گروه بندی براساس روش UPGMA دو شاخه اصلی A و B وجود داشت. شاخه اصلی A به دو زیر گروه با ژنوتیپ های c₆m₃،y₁l₄، y₂f₃و c₁d₂ و شاخه اصلی B نیز به دو گروه با ژنوتیپ های c₂h₁، d₃b₁، y₂c₄، k₂l₃،y₁m₄ و p تقسیم شدند.