---

سابقه و هدف: در ایران جنس اسپرس ((Onobrychis دارای ۶۳ گونه یک ساله و چند ساله می باشد که در مناطق مختلف آب و هوایی پراکنش یافته ­اند. تعدادی از گونه­ های این جنس دارای ارزش علوفه­ ای بوده و در کنترل فرسایش و یا به عنوان گیاهان جلب کننده زنبور عسل مورد استفاده قرار می­ گیرند. این گونه ­ها تنوع ژنتیکی بالایی داشته و به عنوان یک ذخیره ژنتیکی غنی و ارزشمند می ­توان از آن ها برای اصلاح گونه­ های زراعی استفاده کرد. در پژوهش حاضر با شمارش و اندازه‌گیری کروموزم‌های مرحله متافازی میتوز نه گونه اسپرس که بسیاری از آن ها انحصاری ایران می باشند، کاریوتیپ و تقارن گونه ها بررسی می شود.

مواد و روش ها: نه گونه از جنس (اسپرس)، از مناطق طبیعی کشور جمع‌آوری شد و با استفاده از سلول های مریستم انتهایی ریشه آن ها، تعداد و ابعاد کروموزم‌ها در مرحله میتوز اندازه‌گیری و فرمول کاریوتیپی هر گونه تعیین گردید.

یافته ها: تعداد کروموزوم پایه در گونه ها بین ۷=x و ۸=x متغیر و تیپ کروموزوم ها نیز از نوع متاسنتریک تا ساب متاسنتریک بود. از نظر میانگین طول ژنوم، بیشترین مقدار طول ژنوم متعلق به گونه  O. scrobiculata(۲۶/۲۴) و کمترین میانگین طول ژنوم به گونه O. lunata (۷۶/۱۴) تعلق دارد. گونه O. heliocarpa با فرمول کاریوتیپی ۱۶m از بیشترین درصد شکل کلی (۸۵۶/۴۴ ) و کمترین مقدار شاخص نامتقارن بودن درون کروموزومی (۲۱۸/۰) برخوردار بود و نیز گونه  O. oxyptera با فرمول کاریوتیپی ۱۴sm+۲m دارای کمترین درصد شکل کلی (۵۵۲/۳۲) و بیشترین شاخص عدم تقارن درون کروموزومی (۴۸۹/۰) بود. در میان گونه های مورد بررسی گونه های O.heliocarp وO. lunata بر خلاف سایر گونه ها که در کلاس B استیبنز بودند در کلاس A قرار گرفتند و دارای کاریوتیپ های متقارن تر می باشند که نشان دهنده ابتدایی تر بودن این دو گونه می باشد. گونه O. oxyptera در کلاس ۳B قرار گرفته و کاریوتیپ آن به سوی نامتقارنی و پیشرفته بودن میل می کند. در تجزیه خوشه ای به روش Ward بر اساس صفات کاریوتیپی گونه های مورد مطالعه در دو گروه مجزا قرار گرفتند. کمترین فاصله بین گونه های O. buhseana و O. atropatanaو بیشترین فاصله بین گونه های O. oxyptera  O. heliocarpa مشاهده شد.

نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تجزیه جهت رده بندی گونه ها و انتخاب گونه های نزدیک به یکدیگر برای انجام تلاقی بین گونه ای استفاده می شود.

---

سابقه و هدف: سیستم های SOS مهم ترین نقش را در تحمل شوری گیاه دارد. این سیستم در آرابیدوپسیس تالیانا به عنوان یک سیستم پیام رسانی سلول در مسیرهای تحمل به تنش شوری عمل می‌کند.
مواد و روش ها: در این تحقیق با بررسی توالی ژن sos۱ در آرابیدوبسیس از پایگاه Tair، EBI، NCBI، plantcare وEXPASY و هم چنین جهت بررسی روابط این ژن در سیزده گونه گیاهی مختلف، میزان همولوژی آن ها از لحاظ میزان تشابه با نرم افزارهای MEGA۵، Bioedit و UPGMA تعیین گردید.
یافته ها: بر مبنای نتایج تجزیه کلاستر، توالی پروتئینی این ژن در سه گروه قرار گرفت. نتایج ماتریس تکاملی نشان داد بیشترین فاصله بین آرابیدوپسیس و آجیلوپس توچی و کم ترین فاصله بین گندم نان و آجیلوپس توچی وجود داشت. نتایج هم ردیف نمودن توالی پروتئینی نشان داد که توالی ژن sos۱ در این گیاهان، در ۱۵ اسید آمینه کاملاً مشابه است.
بحث: وجود ناحیه ABRE که در پاسخ به اسید آبسزیک فعال می شود و هم چنین جعبه CAAT که یک ناحیه جهت افزایش بیان ژن می باشد در همه نواحی پروموتوری گیاهان مورد مطالعه، حاکی از پتانسیل گیاهان حاوی ژن (SOS۱) جهت مقابله با تنش های غیر زیستی می باشد.
نتیجه گیری: تشابه ۱۵ اسید آمینه در توالی پروتئینی در این گیاهان بیانگر ناحیه حفاظت شده در طی فرایند تکامل است و می تواند دارای نقش ساختاری مهمی در عملکرد پروتئین داشته باشد و توالی نوکلئوتیدی آن جهت طراحی پرایمر نیز پیشنهاد گردد.