BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
URL: http://ncmbjpiau.ir/article-1-1315-fa.html
بررسی اثر ضد باکتریایی روغن هسته انگور ازونه
روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس ایروژینوز
مونا مختارنژاد۱، محمود پوریوسف میاندوآب1*، شهرام آرمیده2
1- گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
2- گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران
چکیده
سابقه و هدف: بهدلیل مقاومت باکتری های بیماری زا به آنتی‌بیوتیک های رایج و اثرهای مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها روی ارگان‌های بدن محققین در پی یافتن عوامل ضد میکروبی با منشاء گیاهی، ارگانیک و عوامل فیزیکی، بهعنوان داروهای جایگزین هستند. هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد باکتریایی روغن هسته انگور ازونه روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا است.
مواد و روش ها: روغن هسته انگور بهوسیله سوکسله استخراج و ازونه گردید، سپس قدرت تأثیر روغن هسته انگور ازونه با استفاده از شاخص های اندازه قطر هاله مهاری و حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا با استفاده از روش تجزیه واریانس آنوا ارزیابی و تعیین گردید.
یافته‌ها: مقایسه اندازه قطر هاله مهاری رشد به وسیله تیمارهای مختلف نشان داد روغن ازونه و آب ازونه دارای مهارکنندگی بالایی هستند (0/05P< ). کدورت و شفافیت حاصل از روغن ازونه در چاهک‌های میکروپلیت و میزان حداقل غلظت مهارکنندگی ( 0/128میلی گرم بر میلی لیتر) و حداقل غلظت کشندگی (غیرمؤثر) روی باکتری‌ها را نشان داد.
نتیجه‌گیری: طبق نتایج به دست آمده روغن هسته انگور ازونه را می‌توان به عنوان جایگزینی طبیعی برای کنترل این پاتوژن‌ها بهویژه استافیلوکوکوس اورئوس به کار برد.
واژه های کلیدی: روغن هسته انگور ازونه، ازون، حداقل غلظت مهارکنندگی، حداقل غلظت کشندگی
مقدمه
مواد و روش‌‌ها
بررسی حاضر در آزمایشگاه میکروبیولوژی گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه و در تابستان سال ۱۳۹۷ انجام گرفت. باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس (ATCC:25923) و سودوموناس ایروژینوزا (ATCC:27852) از واحد فناور زیست پویش فردا مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی تهیه گردید. باکتری‌ها در محیط مولر هینتون آگار ساخت کشور ایتالیا، تهیه شده از شرکت جهان کیمیا کشت داده شد و برای آماده سازی و کشت مجدد به یخچال آزمایشگاه میکروب‌شناسی منتقل گردیدند. باکتری‌ها در محیط کشت نوترینت آگار مورد کشت مجدد و تازه قرار گرفتند تا اینکه پرگنه‌های ایزوله یا تک به‌دست آید. پلیت‌ها یک شب در 3±۳۷ درجه سلسیوس گرمخانه‌گذاری شدند. سپس 4 یا 5 پرگنه ایزوله شده را با آنس حلقوی استریل به یک لوله آزمایش استریل حاوی 5 میلی‌لیتر سالین فیزیولوژیکی استریل منتقل نموده و به خوبی با ورتکس مخلوط گردیدند. در یک لوله آزمایش دیگر 5 میلی‌لیتر از محلول نیم مک فارلند ریخته شد. جهت تهیه محلول نیم مک فارلند 5/0 میلی‌لیتر کلرور باریم 048/0 مول بر لیتر به 5/ 99 میلی‌لیتر اسید سولفوریک 18/0 مول برلیتر اضافه گردید و با هم زدن مداوم سوسپانسیون به دست آمد. سپس کدورت سالین محتوی پرگنه با کدورت لوله نیم مک فارلند به صورت چشمی و در زیر نور چراغ، مطالعه و در مقابل یک صفحه سفید با خطوط سیاه مقایسه گردید. اگر کدورت سالین کم‌تر از نیم مک فارلند بود، پرگنه افزوده و تکان داده شد ولی اگر کدورت سالین بیشتر بود، سالین سترون افزوده و در نهایت کدورت تنظیم گردید. سپس کدورت سالین با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 625 نانومتر کنترل شد که جذب نوری یا OD باید بین 08/0 تا 1/0 باشد. این کدورت معادل cfu/ml ۱۰۸×۵/۱ باکتری است.
استخراج و ازونه کردن روغن هسته انگور
هسته انگور مورد استفاده از انگور سیاه دانه‌دار (واریته شانی) جداسازی گردید. هسته‌های انگور به مدت ۲ ساعت در دمای ۵۰ درجه سلسیوس خشک شدند تا رطوبت هسته‌ها به ۶-۷ درصد برسد، سپس روغن هسته انگور در محیط آزمایشگاه با استفاده از دستگاه سوکسله و حلال پترولیوم اتر استخراج شد. حلال موجود توسط دستگاه تبخیر کننده دوار تحت خلاء و در دمای ۶۵ درجه سلسیوس از آن جدا شد و به منظور جداسازی کامل حلال باقی مانده، روغن حاصله به مدت ۵ ساعت در آون خلاء ۶۵ درجه سلسیوس قرار داده شد. روغن هسته انگور بهمدت ۷۲ ساعت در دمای ۱۵ درجه سلسیوس ازونه گردید. میزان ورودی اکسیژن دستگاه ۱ لیتر و خروجی ازون آن ۱ گرم بر ساعت تنظیم شد.
آزمایش انتشار روی دیسک
برای انجام آزمایش انتشار روی دیسک ابتدا کشت ۲۴ ساعته از هر یک از باکتری‌های مورد آزمون که کمابیش حاوی 106 باکتری در هر میلی‌لیتر بودند با استفاده از سوآپ سترون روی محیط کشت مولر هینتون آگار تلقیح شده، سپس دیسک‌های بلانک سترون به قطر 6 میلی‌متر که با 10 میکرولیتر از روغن هسته انگور ازونه 72 ساعته و همچنین روغن هسته انگور خالص روی محیط کشت مولر هینتون آگار تلقیح شده، گذاشته شد. به طوری که هرکدام از دیسک‌ها حاوی 1 میلی‌گرم از ترکیب های مورد مطالعه بودند. برای کنترل مثبت از دیسک آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین ساخت کشور ایران، تهیه شده از شرکت پادتن طب و برای کنترل منفی از دیسک‌های بلانک سترون استفاده گردید. سپس پلیت‌ها در ۲±۳۷ درجه سلسیوس به مدت 24 و ۴۸ ساعت به طور جداگانه گرمخانه‌گذاری شدند که بعد از اتمام زمان گرمخانه‌گذاری قطر هاله عدم رشد تشکیل شده در اطراف دیسک‌های مورد آزمایش در زیر نور بررسی و با استفاده از خط‌کش اندازه‌گیری کولیس، به صورت میلی‌متر برای انجام کارهای آماری گزارش شد.
رقیق سازی روغن‌ها
برای رقیق‌سازی روغن خالص از محلول دیمتیل سولفو اکسید (DMSO) ۱۰ درصد استفاده گردید. 0/128گرم از روغن اول وزن شده و به داخل لوله آزمایش اول ریخته شد، سپس 1000 میکرولیتر محلول دیمتیل سولفو اکسید به لوله اول وارد شد. به ۷ لوله باقی مانده نیز ۵۰۰ میکرولیتر محلول دی متیل سولفو اکسید ریخته شد. لوله اول با دستگاه ورتکس به خوبی مخلوط گردید. از لوله اول با سمپلر ۵۰۰ میکرولیتر برداشته و به لوله دوم وارد گردید و لوله دوم را به خوبی مخلوط کرده و تا آخرین لوله همین رویه ادامه داده شد. هنگامی که به لوله هشتم رسید، ۵۰۰ میکرولیتر از آن دور ریخته شد. 0/128گرم از روغن ازونه نیز به همراه 1000 میکرولیتر محلول دیمتیل سولفو اکسید با همین روش رقیق گردید و در انتهای لوله هشتم ۵۰۰ میکرولیتر آن دور ریخته شد. رقیق سازی غلظت روغن‌ها از 0/128تا 0/001گرم انجام شد.
تزریق رقت‌های تهیه شده از باکتری‌های مورد مطالعه و محیط کشت به پلیت ۹۶ خانه‌ای
برای تزریق رقت‌های تهیه شده از باکتری و محیط کشت به پلیت ۹۶ خانه‌ای، محیط کشت مولر هینتون براث و سوسپانسیونی از باکتری‌ها به طور جداگانه تهیه گردید. سپس به میزان ۱۶۰ میکرولیتر محیط مولر هینتون براث، ۲۰ میکرولیتر باکتری، ۲۰ میکرولیتر روغن با سمپلر به داخل چاهک‌های پلیت تزریق گردید. این آزمایش برای روغن هسته انگور خالص، روغن هسته انگور ازونه و به صورت جداگانه در ۳ تکرار انجام گرفت. پلیت‌ها بعد از مخلوط شدن در 3±۳۷ درجه سلسیوس به مدت 24 ساعت گرمخانه‌گذاری شدند.
بعد از ۲۴ ساعت پلیت‌های ۹۶ خانه‌ای از انکوباتور خارج شده و مشاهده گردید. رشد یا عدم رشد باکتری و میزان کدورت ایجاد شده در داخل چاهک‌ها مورد بررسی قرار گرفت. مواد داخل هریک از چاهک‌ها روی پلیت حاوی محیط مولر هینتون آگار کشت سطحی داده شد. پلیت‌ها بعد از مخلوط شدن، در ۱±۳۷ درجه سلسیوس به مدت 24 ساعت گرمخانه‌گذاری شدند. پس از ۲۴ ساعت میزان رشد باکتری‌ها جهت تعیین MIC و MBC ارزیابی شد.
تجریه و تحلیل داده‌ها
تجزیه و تحلیل آماری دادههای حاصله با استفاده از نرم افـزار IBM SPSS Statistics 22 انجام شد. همگنی واریانس داده‌ها با آزمون لون (Leven) بررسی گردید. برای دادههای با توزیع نرمال با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه آنوا و آزمون تکمیلی توکی اختلاف میانگین قطر هاله عدم رشد مربوط به استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس ایروژینوزا بررسی شد. لازم به ذکر است برای کاهش خطا، آزمایش‌ها در 3 تکرار انجام گرفت. در تمامی مراحل تجزیه و تحلیل، خطای مجاز برای رد فرض صفر (H0)، 5 درصد در نظر گرفته شد و نمودارها با استفاده از نرم افزار اکسل ۲۰۱۶ رسم گردید.
یافته‌ها
تست انتشار روی دیسک در باکتری استافیلوکوکوس اورئوس پس از ۲۴ ساعت
تجزیه آماری حاصل از تاثیر تیمارهای روغن هسته انگور، روغن هسته انگور ازونه، آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین بهعنوان کنترل مثبت و آب به عنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از ۲۴ ساعت اختلاف معنیداری بین تیمارها مشاهده شد (100/516 F(4, 10)= و0/001 = P ) (جدول ۱). در این آزمایش تست لون بیشتر از آلفای مفروض (05/0) بوده و فرض همگنی واریانس‌ها محقق گردیده است (364/0 Sig=)، لذا دادههای این آزمایش نرمال بوده و آزمایش از دقت خوبی برخوردار است.
جدول ۱- تجزیه واریانس حاصل از تأثیر تیمارهای روغن هسته انگور، روغن هسته انگور ازونه، آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین به عنوان کنترل مثبت و آب به عنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس پس از ۲۴ ساعت
|
منابع |
مجموع مربعات |
درجه آزادی |
میانگین مربعات |
F |
سطح احتمال |
|
تیمار |
۰۶۷/۳۴۴ |
۴ |
۰۱۷/۸۶ |
۱۰۰/۵۱۶* |
۰۰۱/۰ |
|
خطا |
۶۶۷/۱ |
۱۰ |
۱۶۷/۰ |
|
|
|
کل |
۷۳۳/۳۴۵ |
۱۴ |
|
|
|
*با احتمال ۹۵ درصد بین تیمارها اختلاف معنیداری وجود دارد.
از مقایسه تأثیر تیمارهای مختلف روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از 24 ساعت، با استفاده از روش توکی در سطح احتمال ۹۵ درصد، بیشترین هاله عدم رشد مربوط به آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین و سپس آب ازونه است. بعد از آب ازونه، روغن هسته انگور ازونه بیشترین هاله عدم رشد را ایجاد نمود (شکل۱).
شکل ۱- مقایسه میانگین SE)± (قطر هاله عدم رشد تیمارها روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس پس از ۲۴ ساعت، بهوسیله آزمون توکی در سطح احتمال 05/0. ستون‌هایی که دارای حروف مشابه هستند اختلاف معنیداری ندارند.
تست انتشار روی دیسک در باکتری سودوموناس ایروژینوزا پس از ۲۴ ساعت
تجزیه آماری حاصل از تأثیر تیمارهای روغن هسته انگور، روغن هسته انگور ازونه، آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین به عنوان کنترل مثبت، و آب به عنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری سودوموناس ایروژینوزا بعد از ۲۴ ساعت اختلاف معنیداری بین تیمارها مشاهده شد (F (4, 10)= 645/524 و 001/0P =) (جدول ۲). در این آزمایش تست لون بیشتر از آلفای مفروض (05/0) بوده و فرض همگنی واریانس‌ها محقق گردیده است (128/0Sig=)، لذا دادههای آزمایش نرمال بوده و آزمایش از دقت بیشتری برخوردار است.
جدول ۲- تجزیه واریانس حاصل از تأثیر تیمارهای روغن هسته انگور، روغن هسته انگور ازونه، آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین به عنوان کنترل مثبت، و آب به عنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا پس از ۲۴ ساعت
|
منابع |
مجموع مربعات |
درجه آزادی |
میانگین مربعات |
F |
سطح احتمال |
|
تیمار |
۰۶۷/۲۷۱ |
۴ |
۷۶۷/۶۷ |
۶۴۵/۵۲۴* |
۰۰۱/۰ |
|
خطا |
۲۹۲/۱ |
۱۰ |
۱۲۹/۰ |
|
|
|
کل |
۳۵۸/۲۷۲ |
۱۴ |
|
|
|
*با احتمال ۹۵ درصد بین تیمارها اختلاف معنیداری وجود دارد.
در مقایسه تأثیر تیمارهای مختلف روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا بعد از 24 ساعت با استفاده از روش توکی در سطح احتمال ۹۵ درصد، بیشترین هاله عدم رشد مربوط به آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین و سپس آب ازونه است. بعد از آب ازونه، روغن هسته انگور ازونه بیشترین هاله عدم رشد را ایجادنمود(شکل۲).
شکل ۲- مقایسه میانگین SE)± (قطر هاله عدم رشد تیمار ها روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا پس از ۲۴ ساعت، بهوسیله آزمون توکی در سطح احتمال 05/0. ستون‌هایی که دارای حروف مشابه هستند اختلاف معنیداری ندارند.
تست انتشار روی دیسک در باکتری استافیلوکوکوس اورئوس پس از ۴۸ ساعت
تجزیه آماری حاصل از تأثیر تیمارهای روغن هسته انگور، روغن هسته انگور ازونه، آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین بهعنوان کنترل مثبت، و آب بهعنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از ۴۸ ساعت اختلاف معنیداری بین تیمارها مشاهده شد (266/664F(4, 10)= و 001/0P=) (جدول ۳). در این آزمایش تست لون بیشتر از آلفای مفروض (05/0) بوده و فرض همگنی واریانس‌ها محقق گردیده است (58/0Sig=)، لذا دادههای آزمایش نرمال بوده و آزمایش از دقت بیشتری برخوردار در مقایسه تأثیر تیمارهای مختلف روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از ۴۸ ساعت با استفاده از روش توکی در سطح احتمال ۹۵ درصد، بیشترین هاله عدم رشد مربوط به آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین و سپس آب ازونه است. بعد از آب ازونه، روغن هسته انگور ازونه بیشترین هاله عدم رشد را ایجاد نمود (شکل ۳).
جدول ۳- تجزیه واریانس حاصل از تأثیر تیمارهای مختلف در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس پس از ۴۸ ساعت
|
منابع |
مجموع مربعات |
درجه آزادی |
میانگین مربعات |
F |
سطح احتمال |
|
تیمار |
۲۷۵/۳۵۴ |
۴ |
۷۶۷/۶۷ |
۲۶۶/۶۶۴* |
۰۰۱/۰ |
|
خطا |
۶۶۷/۱ |
۱۰ |
۱۲۹/۰ |
|
|
|
کل |
۷۳۳/۳۴۵ |
۱۴ |
|
|
|
*با احتمال ۹۵ درصد بین تیمارها اختلاف معنیداری وجود دارد.
شکل ۳- مقایسه میانگین SE)± (قطر هاله عدم رشد تیمارها روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس پس از ۴۸ ساعت، به وسیله آزمون توکی در سطح احتمال 05/0. ستون‌هایی که دارای حروف مشابه هستند اختلاف معنی داری ندارند.
تست انتشار روی دیسک در باکتری سودوموناس ایروژینوزا پس از ۴۸ ساعت
تجزیه آماری حاصل از تأثیر تیمارهای روغن هسته انگور، روغن هسته انگور ازونه، آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین به عنوان کنترل مثبت، و آب به عنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا بعد از ۴۸ ساعت اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده شد.
(606/522 F(4, 10)=و 001/0P=) (جدول ۴). در این آزمایش تست لون بیشتر از آلفای مفروض (05/0) بوده و فرض همگنی واریانس‌ها محقق گردیده است (678/0 Sig=)، لذا دادههای آزمایش نرمال بوده و آزمایش از دقت بیشتری برخوردار است.
جدول ۴- تجزیه واریانس حاصل از تأثیر تیمارهای مختلف در ایجاد هاله عدم رشد روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا پس از ۴۸ ساعت
|
منابع |
مجموع مربعات |
درجه آزادی |
میانگین مربعات |
F |
سطح احتمال |
|
تیمار |
۴۳۳/۲۸۷ |
۴ |
۸۵۸/۷۱ |
۶۰۶/۵۲۲* |
۰۰۱/۰ |
|
خطا |
۳۷۵/۱ |
۱۰ |
۱۳۸/۰ |
|
|
|
کل |
۸۰۸/۲۸۸ |
۱۴ |
|
|
|
*با احتمال ۹۵ درصد بین تیمارها اختلاف معنیداری وجود دارد.
در مقایسه تأثیر تیمارهای مختلف روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا بعد از ۴۸ ساعت با استفاده از روش توکی در سطح احتمال ۹۵ درصد، بیشترین هاله عدم رشد مربوط به آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین و سپس آب ازونه است. بعد از آب ازونه، روغن هسته انگور ازونه بیشترین هاله عدم رشد را ایجاد نمود (شکل ۴).
میزان کشندگی و بازدارندگی تیمارها روی باکتری‌ها
نتایج مربوط به حداقل غلظت (گرم بر میکرولیتر) ممانعت کنندگی از رشد (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) بین تیمارهای مورد مطالعه در مقابل باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس ایروژینوزا در جدول ۵ نشان داده شده است.
بحث
روغن‌های گیاهی ﺑﻪواﺳﻄﻪ داﺷﺘﻦ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ترکیب های زﻳﺴﺘﻲ ﻓﻌﺎل به عنوان ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮه با خواص ضد باکتریایی، ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﻫﺴﺘﻨﺪ، زﻳﺮا روغن‌های گیاهی ﺑﻪﻋﻠﺖ داﺷﺘﻦ ﻣﻨﺸﺎء ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ داروﻫﺎی ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ دارای ﺳﺎزﮔﺎری بیشتری ﺑﺎ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎی زﻧﺪه از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﻮده و ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ کمتری اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ (۱۰). در تحقیقی اثر ضد میکروبی روغن دانه انگور روی سودوموناس ایروژینوزا، استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیاکلی و کلبسیلاپنومونیه جداسازی شده از عفونت مجاری ادراری بررسی و باکتری استافیلوکوکوس اورئوس به میزان بیشتری نسبت به سایر
شکل ۴- مقایسه میانگین SE)± (قطر هاله عدم رشد تیمارها روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا پس از ۴۸ ساعت، به وسیله آزمون توکی در سطح احتمال 05/0. ستون‌هایی که دارای حروف مشابه هستند اختلاف معنی داری ندارند.
جدول ۵- میزان کشندگی و بازدارندگی تیمارها روی باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و سودومونای آئروژینوزا
|
تیمار |
MIC |
MBC |
||||
|
تکرار ۱ |
تکرار ۲ |
تکرار ۳ |
تکرار ۱ |
تکرار ۲ |
تکرار ۳ |
|
|
روغن خالص |
۱۲۷/۰ |
۱۲۸/۰ |
۱۲۹/۰ |
NE |
NE |
NE |
|
روغن ازونه |
۱۲۷/۰ |
۱۲۸/۰ |
۱۲۹/۰ |
۰۶۳/۰ |
۰۶۴/۰ |
۰۶۵/۰ |
=NE غیر مؤثر
باکتری‌ها مهار گردید. در تحقیق حاضر نیز استافیلوکوکوس اورئوس به میزان بیشتری به روغن هسته انگور ازونه حساسیت نشان داد (۱۱). نتایج بررسی اثر مهاری روغن هسته انگور بر باکتری‌های مواد غذایی نشان داد که، روغن هسته انگور خالص غنی از ترکیب های پلی‌فنلی بوده و دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد التهابی است. روغن انگور با غلظت20 درصد، تمام باکتری‌های مورد تحقیق به جزء باسیلوس امیلولیکیوفاسینس را مهار می‌کند. در این تحقیق نیز روغن هسته انگور خالص اثر مهاری روی باکتری‌های مورد مطالعه نشان داد. همچنین روغن هسته انگور در غلظت‌های 4 و 20 درصد به عنوان عوامل ضد باکتری برای جلوگیری از خراب شدن مواد غذایی نیز مفید است (۱۲). آب ازونه شده دارای اثرهای ضد باکتری قوی در برابر استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) است که ثابت می‌کند، استفاده موضعی از ازون می‌تواند یک گزینه درمان قوی برای عفونت‌های پوستی ناشی از MRSA باشد. در تحقیق این مقاله نیز آب ازونه نتایج مشابهی را روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد نمود. به نظر می رسد که درمان با ازون از طریق القای فرآیندهای تکثیر سلولی و ترمیم بافتی، افزایش خون رسانی به بافت و کمک به پاکسازی زخم از عفونت موجب تسریع ترمیم زخم می‌شود، گرچه ازون یک مولکول رادیکالی نیست اما بسیار واکنش گرتر از اکسیژن است. ازون با واکنش سریع، توانایی اکسید ترکیبهای آلی و یا غیرآلی را دارد. بنابراین، ازون می‌تواند غشای پلاسمای همه میکروارگانیسم‌ها، از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرد و در نهایت این میکروارگانیسم‌ها را تکه تکه کند (۱۴،۱۳). روغن هسته انگور غنی از پلی‌فنول‌ها و پروآنتوسیانیدین است. پلی‌فنول‌های رژیمی غیر قابل جذب و متابولیت‌های آنها بسته به ساختار شیمیایی و غلظتشان، می‌توانند به عنوان فعال کننده‌ها یا بازدارنده‌های رشد میکروبی عمل کنند. این متابولیت‌ها به طور انتخابی از رشد پاتوژن‌های مواد غذایی مانند لیستریا مونوسیتوژنز، سالمونلا تیفی موریوم، اشرشیا کلی و کامپیلوباکتر ژژونی جلوگیری می‌کنند و رشد باکتری‌های همزیست شامل تعدادی از پروبیوتیک‌ها را تحریک کرده، بنابراین فلور میکروبی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. علاوه بر این، دارای خواص آنتی‌اکسیدانی بالقوه و اثرهای سینرژیستی در فعالیت‌های ضد میکروبی در ترکیب با اسیدهای آلی (اسید مالیک، اسید تارتاریک، اسید بنزوئیک و غیره) هستند. طبق نتایج به دست آمده روغن هسته انگور ازونه را می‌توان به عنوان یک جایگزین طبیعی مؤثر برای کنترل مسمومیت غذایی ناشی از پاتوژن‌های مواد غذایی بهویژه استافیلوکوکوس اورئوس با ایمنی مناسب به‌کار برد (۱۵). در بررسی حاضر نیز روغن هسته انگور ازونه بیشترین اثر ضد باکتریایی را روی باکتری استافیلوکوکوس نشان داد. مطالعه‌ای تأثیر پماد روغن زیتون ازونه روی درمان سطحی و عمقی زخم پای دیابتی نشان داد که، پماد روغن زیتون ازونه یک روش سالم و مؤثر در درمان انواع زخم‌های پای دیابتی است (۱۶). در بررسی اثر ضد میکروبی روغن آفتابگردان ازونه روی استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و سویه‌های مقاوم به متی‌سیلین در محیط آزمایشگاهی، حداقل غلظت مهاری و حداقل غلظت کشندگی براساس کمیته ملی استانداردهای آزمایشگاهی بالینی تعیین شد. نتایج نشان داد که روغن آفتابگردان ازونه روی تمام سویه‌ها از جمله سویه مورد مطالعه در این مقاله مؤثر است (۱۷). در بررسی اثرهای ضد میکروبی روغن اوکالیپتوس ازونه بهروش استنشاقی نتایج نشان داد که روغن اوکالیپتوس ازونه عوارض جانبی میلوتیک را جبران می‌کند که نشان می‌دهد روغن اوکالیپتوس می‌تواند جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی باشد (۱۸). بررسی تأثیر دو نمونه روغن چای ازونه روی سه نوع باکتری نیز نشان داد که هر سه باکتری به این روغن حساس هستند (۱۹). روغن‌های ازونه بهدلیل خاصیت ضد التهابی باعث بهبود التهابات پسوریازیس میگردند. با تحریک و تعدیل سیستم ایمنی روی هر نوع واکنش ایمنی و رفع التهاب و کاهش درد و قرمزی پوست ناشی از پسوریازیس کاربردهای حیرت‌آوری دارند. اکسیژن فعال موجود در روغن‌های ازونه با خاصیت اکسیدکنندگی قوی که دارند به عنوان یک جاذب رادیکال‌های آزاد سمی و دتوکسی کردن، شرایط را برای دفع آنها در بدن ایجاد می‌کنند (20). از آنجا که ازون بهخودی خود به سلول نفوذ نمی‌کند، اما بلافاصله با اسیدهای چرب اشباع نشده واکنش می‌دهد، اثرهای آن باید نتایج واکنش اکسیداتیو با روغن باشد. به همین دلیل است که روغن‌های ازونه شده می‌توانند راهی برای ارسال پیام‌های ازون به پوست باشند. روغن‌های گیاهی ارگانیک براساس وجود چربی‌های مورد نیاز در ساخت دیواره سلول و تولید انرژی و پیش ماده ساخت بسیاری از هورمون‌ها می‌توانند خواص درمانی خاص خود را داشته و به شکل ترکیبی و غنی شده با ازون می‌توانند خواص ضد باکتریایی نشان دهند. استفاده از روغن‌های گیاهی ازونه در درمان زخم‌های بد و عفونی در بسیاری از کشورهای اروپایی انجام می‌شود (۲۱).
نتیجه‌گیری
روغن‌های ازونه دارای اثرهای ضد باکتریایی متفاوتی هستند. این مطالعه نشان داد استفاده از روغن‌های ازونه به عنوان یک ماده آنتی‌باکتریال به ویژه در موارد مقاومت آنتی‌بیوتیکی به صورت فرمولاسیون‌های مختلف قابل توصیه است و امکان استفاده از آن را به عنوان مکمل‌های آنتی‌بیوتیکی مطرح می نماید.
سپاسگزاری
از سرکار خانم مهندس سپیده یوسفی که در نوشتن این مقاله یاری نموده‌اند، تشکر و قدردانی به عمل می‌آورم. این مقاله پژوهشی حاصل بخشی از پایان نامه کارشناسی ارشد میکروبیولوژی بوده که با کد 10330548962021 در دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه به ثبت رسیده است.
.
منابع
1. Nasseh N, Barikbin B, Taghavi L, Nasseri MA. Antibiotics pollution damaging effects on environment and review of efficiency of different methods for removing them. J of Nurse and Physician within War. 2016; 4:50-62.
2.Enright MC, Robinson DA, Randle G, Feil EJ, Grundmann H, Spratt BG. The evolutionary history of methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA). Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 2002; 99(11):7687-7692.
3. Morris CE, Monteil CL, Berge O. The life history of Pseudomonas Syringae: linking agriculture to earth system processes. Annu Rev Phytopathol. 2013; 51:85-104.
4. Karimian H, Nateghi L, Yousefi M. Comparison of seed oil characteristics between two type of Shahrodi grape (Red and Fakhri). Adv. Environ. Biol. 2012; 1:2126-30.
5. Ranjitha CY, Priyanka S, Deepika R, Smitha Rani GP, Sahana J, Prashith Kekuda TR. Antimicrobial activity of grape seed extract. WJPPS. 2014; 3(8):1483-1488.
6.Watanabe M, Masaki H, Mori T, Tsuchiya T, Konuma H, Hara-Kudo Y, Takatori K. Inactivation effects of UV irradiation and ozone treatment on the yeast and the mold in mineral water. J Food Prot. 2010; 73(8):1537-1542.
7.Rubin MB. The history of ozone. The Schonbein period, 1839-1868. Bull Hist Chem. 2001; 26(1):40-56.
8. Pai SA, Gagangras SA, Kulkarni SS, Majumdar AS. Potential of ozonated sesame oil to augment wound healing in rats. Indian J Pharm. 2014; 76(1):87-90.
9. Sagai M, Bocci V. Mechanisms of action involved in ozone therapy: is healing induced via a mild oxidative stress? Med Gas Res. 2011; 1(1):29-31.
10. Ghaderi S, Sarailoo MH, Ghanbari V. Investigation of the components and antibacterial effects of three plants essential oil Coriandrum sativum, Achilleh millefolium, Anethum graveolens in vitro. J Shahrekord Univ Med Sci. 2012; 14-15.
11. Baydar NG, Sagdic O, Ozkan G, Cetin S. Determination of antibacterial effects and total phenolic contents of grape (Vitis vinifera L.) seed extracts. Int J Food Sci Technol. 2006; 41(7):799-804.
12. Song M, Zeng Q, Xiang Y, Gao L, Huang J, Huang J, Wu K, Lu J. The antibacterial effect of topical ozone on the treatment of MRSA skin infection. Mol Med Rep. 2018; 17(2):2449-2455.
13. Bocci V, Borrelli E, Travagli V, Zanardi I. The ozone paradox: Ozone is a strong oxidant as well as a medical drug. MED RES REV. 2009; 29(4):646-682.
14. Kim HS, Noh SU, Han YW, Kim KM, Kang H, Kim HO, Park YM. Therapeutic effects of topical application of ozone on acute cutaneous wound healing. JKMS. 2009; 24(3):368-374.
15. Jobling J. Essential oils: A new idea for postharvest disease control. Fruit and Veg Magazine. 2000; 11(3):50-54.
16. Elshenawie HA, Ahmed Shalan WE, Aziza EA. Effect of ozone olive oil ointment dressing technique on the healing of superficial and deep diabetic foot ulcers. J Am Sci. 2013; 9:235-250.
17. Lezcano I, Nunez N, Espino M, Gomez M. Antibacterial Activity of Ozonized Sunflower Oil, Ole ozone, against Staphylococcus aureus and Staphylococcus epidermidis. Ozone: Sci. Eng. 2000; 22(2):207-214.
18. Sadlon AE, Lamson DW. Immune-modifying and antimicrobial effects of Eucalyptus oil and simple inhalation devices. Altern Med Rev. 2010; 15(1):33-42.
19. Oroojalian F, Kasra-Kermanshahi R, Azizi MA, Bassami MR. Synergistic antibacterial activity of the essential oils from three medicinal plants against some important food-borne pathogens by microdilution method. Iran J Med Sci. 2010; 26(2):133-46.
20. Travagli V, Zanardi I, Valacchi G, Bocci V. Ozone and ozonated oils in skin diseases: A Review: Mediators Inflamm. 2010; 2010.
21. Fort NM, Aichmair A, Miller AO, Girardi FP. L5–S1 Achromobacter xylosoxidans infection secondary to oxygen-ozone therapy for the treatment of lumbosacral disc herniation. A Case Report and Review of the Literature. Spine. 2014; 39(6):413-416.
دریافت: 1399/7/23 | پذیرش: 1399/6/10 | انتشار: 1399/6/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
